ปัจจุบันการเตรียมความพร้อมทางด้านสารอาหารมีความสำคัญอย่างยิ่ง โดยเฉพาะคนที่กำลังจะเตรียมตัวเป็นคุณแม่จำเป็นต้องมีการเสริมสารอาหารบางชนิดตั้งแต่ก่อนการตั้งครรภ์ เพื่อป้องกันโรคบางอย่างที่อาจเกิดขึ้นได้ตั้งแต่ช่วงแรกของการตั้งครรภ์ เช่น โรคความผิดปกติของระบบประสาท สมอง และไขสันหลังของทารกในครรภ์ ที่เรียกว่า Neural tube defect (NTD) ซึ่งเป็นโรคที่สามารถป้องกันได้ โดยการได้รับสารโฟลิก หรือ โฟเลตให้เพียงพอ (4-5 มิลลิกรัมต่อวัน) จากยา หรือนมที่มีโฟเลตสูง ในช่วง 1-3 เดือนแรกก่อนการตั้งครรภ์ เมื่อตั้งครรภ์แล้ว แพทย์จะให้ทานโฟเลตต่อเนื่อง ดังนั้น โภชนาการที่ดี ถือเป็นสิ่งสำคัญอันดับแรกที่คนเป็นแม่ควรเตรียมพร้อม

สารอาหารสำคัญที่มีผลต่อการเจริญเติบโตและการพัฒนาการของสมองของทารก  ได้แก่
- โปรตีน  มีมากในเนื้อสัตว์ ถั่วเมล็ดแห้ง ผลิตภัณฑ์นมและไข่  ถ้าขาดจะทำให้การเจริญเติบโตของทารกไม่เป็นปกติ  การพัฒนาสมองไม่สมบูรณ์
- แร่ธาตุเหล็ก  มีมากในเลือด ตับ เนื้อสัตว์ ไข่ ถ้าขาดทำให้แม่เป็นโลหิตจางมีผลกระทบต่อการพัฒนาสมองของทารก
- ไอโอดีน  มีมากในอาหารทะเล  เกลือเสริมไอโอดีน ถ้าแม่ขาดจะทำให้การพัฒนาสมองทารกผิดปกติ  ทารกเกิดมาเป็นโรคเอ๋อ ปัญญาอ่อน  หูหนวก  เป็นใบ้  การทำงานของกล้ามเนื้อไม่ประสานกัน
- วิตามินโฟเลท  มีมากในตับ   และผักใบเขียว เช่น  กุ่ยช่าย  หน่อไม้ฝรั่ง หญิงตั้งครรภ์ ต้องการโฟเลทเพื่อการสร้างเซลล์สมองของทารก โดยเฉพาะระยะครรภ์ช่วงเดือนแรก
- แคลเซียม   สร้างความเจริญเติบโตและการพัฒนาการสร้างกระดูกในครรภ์มารดา  อาหารที่มีแคลเซียมมากได้แก่  นมและผลิตภัณฑ์จากนม  ปลาเล็กปลาน้อย

ข้อแนะนำในการปฏิบัติตัวของหญิงมีครรภ์
    1. รับประทานให้ครบ 5 หมู่ ได้แก่ คาร์โบไฮเดรต  โปรตีน วิตามิน เกลือแร่ และไขมัน ในปริมาณที่เพียงพอกับความต้องการของร่างกายทุกวัน และงดอาหารหมักดอง  
    2.  หลีกเลี่ยงเครื่องดื่ม ประเภทแอลกอฮอล์ ยาดอง เหล้า ทุกชนิด  เครื่องดื่มที่มีคาเฟอีน เช่น ชา  กาแฟ
     3. งดอาหารรสจัด เช่น หวานจัด เค็มจัด เปรี้ยวจัด เผ็ดจัด
    4.  ดื่มน้ำสะอาดให้เพียงพอ
     5.  พักผ่อนให้เพียงพอ ไม่ทำงานหนักเกินไป
    6.  ออกกำลังกายพอประมาณ
     7.  กินยาบำรุงตามแพทย์สั่ง สำหรับยาอื่น ๆ ควรปรึกษาแพทย์ก่อนทุกครั้ง   
     8. เมื่อมีอาการผิดปกติใด ๆ ควรปรึกษาแพทย์ทันที
    9. งดการสูบหรี่

คู่มือ โภชนาการ "หญิงตั้งครรภ์" และ "หญิงให้นมบุตร"

ที่มา : กรมอนามัย, คณะแพทยศาสตร์ศิริราชพยาบาล, โรงพยาบาลธรรมศาสตร์