เมนูอาหารผ่านการคัดเลือก ภายใต้โครงการส่งเสริมและพัฒนายกระดับอาหารถิ่น สู่มรดกทางวัฒนธรรมและอัตลักษณ์ความเป็นไทย (Thailand Best Local Food) "รสชาติ... ที่หายไป The Lost Taste” ประจำปีงบประมาณ พ.ศ. ๒๕๖๖ โดยกรมส่งเสริมวัฒนธรรม (สวธ.) ร่วมกับนายกเหล่ากาชาดจังหวัด สภาวัฒนธรรมจังหวัด และสำนักงานวัฒนธรรมจังหวัด บูรณาการร่วมกันเพื่อค้นหาเมนูที่เสี่ยงใกล้สูญหาย มีประโยชน์ทางโภชนาการ และเป็นเมนูประจำแสดงอัตลักษณ์ของท้องถิ่น ซึ่งศรีสะเกษ มีอาหารที่ผ่านเกณฑ์คัดเลือก คือ ละแวกะตาม
“ละแวกะตาม” เป็นอาหารพื้นเมืองของชาวเผ่ากูย หรือกวย ในภาษาเผ่าเขมร เรียก ละแวกะดาม ซึ่งเป็นอาหารพื้นถิ่นที่มีมาแต่โบราณแล้ว “ละแว” แปลว่า แกง หรืออ่อม ส่วน “กะตาม” แปลว่า ปู ซึ่งภาษาอีสานจะเรียกว่า กะปู รวมกันแล้ว คือ เมนู “ละแวกะตาม” หรือ “แกงอ่อมปู”
วิธิการทำ ใช้ปูนา ที่หาได้จากธรรมชาติท้องไร้ท้องนา แกะปูนา ให้เหลือเฉพาะส่วนของลำตัวและขา ล้างให้สะอาดพักไว้ให้สะเด็ดน้ำ ส่วนกระดองปูแคะเอาเฉพาะมันปู และแกะจับปิ้งทิ้ง (จับปิ้ง คือ ส่วนที่อยู่ตรงท้องปู) โขลกปูนาให้ละเอียด ตักใส่ภาชนะเพื่อผสมกับน้ำเปล่า กรองเอาแต่น้ำ แล้วพักไว้ จากนั้นโขลกพริก, หอม, กระเทียม, ข่า และตะไคร้ให้ละเอียด ตั้งหม้อใส่น้ำเปล่าพอประมาณ เมื่อน้ำเดือดใส่มะละกอที่หั่นไว้ลงต้ม จนมะละกอสุก ใส่พริก, หอม, กระเทียม, ข่า, ตะไคร้ ที่โขลกแล้วลงไป เติมเนื้อปลา เติมน้ำปูนาที่กรองแล้วลงไป พร้อมกับมันปู ใส่เครื่องหอม(ผักแขยงหรือใบกระเพรา) ปรุงรสด้วย น้ำปลา ข้าวคั่ว ผงชูรส ชิมรสตามชอบ
จะมีกลิ่นหอมโชย เมื่อสุกได้ที่แล้ว จากนั้นก็ตักเสิร์ฟพร้อมชิมกับข้าวสวยร้อนๆ
ในอดีต ชาวบ้านมีวิถีชีวิตที่เรียบง่าย การทำมาหากินก็จะเป็นธรรมชาติ ซึ่งเป็นแหล่งอาหารที่หาง่ายและมีความปลอดภัย แต่ทุกวันนี้มีการนำสารเคมีมาใช้กำจัดปูนา เนื่องจากปูนากัดกินต้นข้าวที่ดำใหม่ๆ ทำให้ปูนาลดจำนวนลงไปมาก ส่งผลให้อาหารตามธรรมชาติถูกทำลายลง
ในขณะที่ปูนายังคงได้รับความนิยมในการบริโภคและมีความต้องการในตลาดสูง ทำให้เกิดธุรกิจนำเข้าปูนามาจากประเทศเพื่อนบ้าน และหลายชุมชนเริ่มสนใจจับปูนามาขังเพื่อเลี้ยงไว้จำหน่าย เพื่อเป็นอาชีพสร้างรายได้เพิ่มมากขึ้น แต่การเลี้ยงปูนาก็ยังไม่ประสบความสำเร็จเท่าที่ควร เนื่องจากชุมชนยังขาดความรู้ความเข้าใจเกี่ยวกับระบบนิเวศที่เหมาะสมกับการเลี้ยงปูนา จึงมีหน่วยงานภาครัฐหลายๆที่ ได้เล็งเห็นถึงความสำคัญในการถ่ายทอดความรู้และเทคโนโลยีการเลี้ยงปูนาด้วยวิธีเลียนแบบธรรมชาติ การจัดการระบบนิเวศและสภาวะแวดล้อมที่เหมาะสมอย่างเป็นระบบ